Ondersteuning en zorg zo dicht mogelijk bij de burger, en de ondersteuningstaak en het budget hiervoor bij één organisatie, dat is het idee. Dat is de gedachte achter de WMO en alle andere wetten voor het sociale domein die nu in de maak zijn. De gemeente is uitverkoren als organisatie om het sociale beleid integraal vorm te geven, waarbij maatwerk leidend is. Zij is bij uitstek de organisatie die maatwerk dicht bij de mens en zijn integrale leefwereld vorm kan geven, als dat nodig is.
Nabij de burger
Mooi voorbeeld van de gemeente ‘nabij de burger’ is de beschreven samenhang tussen de Participatiewet en de WMO, Wet Maatschappelijke ondersteuning, http://bit.ly/JYvx1K. De samenhang tussen deze wetten moet op lokaal niveau vorm krijgen omdat behoefte aan ondersteuning niet ophoudt bij de voordeur. Ondersteuning is vaak nodig in zowel de privé- als werksfeer. Mooi. Hier lijkt het erop dat de integrale leefwereld van de mens als uitgangspunt dient.
De gemeente heeft bijvoorbeeld de opdracht om onderzoek uit te voeren naar de ondersteuningsbehoefte van de burger, van zorg tot werk en inkomen. Hiervoor moet zij samenwerken met derden. Daarnaast is de functie ‘cliëntenondersteuning’ uit de WMO straks ook beschikbaar voor begeleiding en ondersteuning rondom werk en inkomen. Mooi integraal opgeschreven.
Potjes
Maar de uitwerking lijkt mij niet integraal. Er komt binnen het gemeentebudget een apart sociaal deelfonds voor alle financiële middelen van de WMO, Jeugdwet en re-integratie, maar niet voor de ‘reguliere uitkeringen voor inkomensondersteuning’. Er zijn straks nog verschillende ‘potjes’ met geld. En eigenlijk een knip in de uitvoering en tussen mensen dus, tussen ‘gewoon even geen werk’ en ‘arbeidsgehandicapten’. Tussen zorg en arbeid, zoals nu het geval is. De reden hiervan is dat de Participatiewet geen voorliggende voorziening is maar het sociale vangnet moet worden. Daar is wat voor te zeggen als er geen taakstelling was op alle terreinen. Naar mijn mening kan alleen een echt integrale benadering van mens, beperking en oplossing met ongedeeld budget een oplossing naderbij brengen.
Regio aan zet?
Een ander niet zo integraal puntje is de knip tussen lokale verantwoordelijkheid en regionale verantwoordelijkheid voor uitvoering waarmee gemeenten opgezadeld zitten. Voor met name de Participatiewet moeten zij – net als voor de Jeugdwet – regionaal samenwerken. Een groot deel van de beslissingen en besluiten over de integrale leefwereld van mensen vindt helemaal niet nabij en lokaal plaats, maar regionaal.
Gemeenteraden, stuur op de integrale leefwereld van burgers!
En dat brengt mij bij de gemeenteraden als lokale beslissers, als gekozen volksvertegenwoordiging. Zij zijn bij uitstek diegenen die het lokale belang vertegenwoordigen als volksvertegenwoordigers van hun gemeente. En het gemeentelijke sociale beleid. Ook al wordt dat steeds meer regionaal beslist en uitgevoerd. Hier is een schone taak weggelegd voor de gemeenteraden van nu en straks om tegenkracht te bieden. Daarom 10 tips voor (toekomstige) gemeenteraadsleden en bestuurders om te kaderen en te sturen op die integrale leefwereld van hun burgers en kiezers:
- Voer regie op de kaders van beleid op basis van actuele kennis van zaken
- Vorm zelf een beeld van de doelgroepen van beleid, ook de ‘gewone burger en zijn integrale leefwereld’
- Zorg voor een visie op integrale sociale domein specifiek voor uw gemeente; iedere gemeente is anders
- Bepaal de doelstellingen van de transities en transformaties vanuit lokale kennis en ervaring
- Kijk voor inspiratie eens naar andere sectoren
- Laat effecten benoemen vanuit de leefwereld van de burgers, bij voorkeur samen burgers zelf
- Ontwikkel en gebruik modellen voor bestuurlijke regie voor bijvoorbeeld de toegang en zie toe op feedback en verbeterresultaten met gebruikers en uitvoerders
- Stel een kwaliteitskader op vanuit integraal burgerperspectief
- Bepaal lokale en regionale verantwoordelijkheden
- Stel financiële kaders vast met een transparante verantwoordingscyclus
Gemeenteraden, stuur op de integrale leefwereld van burgers! Bijvoorbeeld door de tips hierboven. Heeft u goede voorbeelden of tips? Ik hoor, lees en deel ze graag!
Geef een reactie