De afgelopen week presenteerden de Minister en Staatssecretaris van VWS hun gezamenlijke agenda voor de toekomst van zorg, ‘Van systemen naar mensen’. De agenda beschrijft maatregelen om de kwaliteit van de zorg te verbeteren én de zorg betaalbaar te houden door het systeem te veranderen. De maatregelen zijn niet zo bijzonder, de titel wel: het Ministerie wil van het denken vanuit systemen naar het denken in mensen. Mooi, wie kan daar tegen zijn?
Hoe zelfredzaamheid versterken?
De agenda staat vol met termen zoals ‘versterken zelfredzaamheid’, en andere verwachtingen naar burgers en organisaties die de zorg ‘maken’. Burgers moeten de omslag maken. Wat ik echter mis in deze agenda is hoe dit dan moet. Ook mis ik de paragraaf over of en hoe de overheid, de politiek zélf de omslag gaan maken. Het één kan tenslotte niet zonder het ander.
Hoe raak ik betrokken bij de ander?
Het denken vanuit burgers, mensen, dat mis ik ook in deze agenda. De vraag is: hoe zorg ik ervoor dat ik vanuit de leefwereld van die burger aan de slag ga met het verbeteren van zorg én samenleven? Het is dan de kunst om betrokken te raken bij waar die burger allang mee bezig is. Legio mensen ondernemen zelf initiatieven voor zorgcoöperaties, woongroepen enzovoorts. Zonder directe stimulans van de overheid of een systeemverandering van de zorg.
Transities alleen succes mét participatie van burgers!
Juist bij alle transities van de AWBZ, Jeugdzorg, Participatiewet is cliënt/burger/’mens’ participatie zó van belang. Je kunt alleen maar verbeteren als je start bij de gebruiker van zorgvoorzieningen. De agenda wijdt geen enkele paragraaf aan participatie, burgerfeedback en de rechtspositie van de burger zelf.
Waar is het uitvoeringsplan?
De kans is natuurlijk het concrete uitvoeringsplan bij deze agenda, wat nu nog ontbreekt. Hoe zou dat eruit kunnen zien? Hieronder mijn suggesties, gebaseerd op de laatste benchmark ‘Burgerparticipatie’, http://bit.ly/jJW0Sn. Natuurlijk is het startpunt dan de dialoog tussen overheid en burger die gezamenlijk verbeteringen realiseren.
- Participeren doe je samen Verdiep je in de ander, denk mee en heb commitment, veronderstel niet teveel. En als burger, cliënt, patiënt, vraag aan gemeenten en instellingen om die eigen ruimte voor je ideeën.
- Regels? Rek ze op Als het gaat om regelruimte en geld, wees dan duidelijk over wat wel en niet kan binnen de geldende regels. En als er echt een goed idee is, heb dan het lef om als gemeente bijvoorbeeld ‘regelarme zones’ of ‘indicatiearme processen’ in te richten om initiatieven de ruimte te geven.
- Praat met één mond of: afspraak is afspraak Zorg als gemeente, instelling en betrokken mens dat je goed geïnformeerd aan de gesprekstafel zit, weet wat je eventuele mandaat is en wat collega’s hebben afgesproken.
Ken je goede voorbeelden van participatie? Deel ze!
Open deuren wellicht, maar ik zie het werken door het hele land. Wil je echt ‘denken in mensen’? Dan moet je eerst betrokken zijn bij deze mensen. Mooie uitdaging de komende periode. Ken jij goede voorbeelden? Laat het weten, dan krijgen ze hier op dit blog een plek!