De Nieuwe Wmo is gepubliceerd in de Staatscourant en daarmee een feit. Veel gemeenten en organisaties zijn al druk met de voorbereidingen voor de invoering van deze nieuwe wet, om ervoor te zorgen dat er continuïteit van zorg en ondersteuning is vanaf januari 2015.
Een aantal zorg- en welzijnsorganisaties wacht af op wat komen gaat. Het is namelijk nog onduidelijk wat de exacte impact gaat zijn van de Wmo én wat er nu gaat gebeuren met de AWBZ respectievelijk de Wet Langdurige Zorg. Deze wetten worden pas in het najaar door de Tweede Kamer behandeld. Het is echter van groot belang om mee te bewegen en nu al maatregelen te treffen, met een toekomst bestendige visie, naar buiten gericht. Instellingen zijn nu en straks nodig, weliswaar in vernieuwde vorm. Omzet is noodzakelijk om hervormingen vorm te geven, of het nu gaat om behoud of het verwerven van nieuwe middelen bij nieuwe financiers, zoals gemeenten. Instellingen zullen de sprong moeten wagen. Hieronder 5 suggesties ter voorbereiding op de nieuwe Wmo.
Flexibiliseer de organisatie
Van zorg- en welzijnsorganisaties verwachten gemeenten meer flexibiliteit, ondernemerschap en oplossingen voor het brede sociale domein. Er moet meer met minder middelen, hoor ik instellingen zeggen. Dat is de realiteit waar instellingen en gemeenten samen voor staan. Het is belangrijk dat de organisatie dit kan opvangen en er een flexibele inrichting is, opgesplitst naar doel en geldstroom. Bijvoorbeeld door vastgoed af te splitsen van zorg en van wonen. Of door zorg en welzijn organisatorisch en administratief te scheiden, wat ik nu zie gebeuren. De verantwoording zal namelijk veranderen én toenemen de komende jaren voor de verschillende onderdelen. Daarnaast zie ik steeds meer organisaties met een ‘frontoffice’ met relatiebeheerders en een ‘backoffice’ voor de administratie en een deel van de dienstverlening werken.
Weet wat het kost
De gemeenten zijn binnenkort dé financier van zorg en ondersteuning. Als instelling krijg je te maken met meerdere gemeenten, die in meerdere of mindere mate samenwerken. Inkoop zal in de toekomst steeds vaker op regionaal niveau plaatsvinden door specialisten. Het is essentieel dat instellingen echt weten ‘wat het kost’. Dus wat de kostprijs is, waarbij naast uurloon van medewerkers, ook de voorraad of administratie in kaart is gebracht. Gemeenten weten niet wat het kost en zullen zoveel mogelijk eisen stellen, juist ook aan prijs. Zij hebben een enorme bezuiniging te realiseren tot aan 2019. Het is belangrijk dat instellingen een reëel financieel beeld kunnen schetsen richting gemeenten en inzichtelijk maken waarmee zij kunnen meehelpen om de taakstelling te halen én wat de absolute grens is.
Gebruik slimme ICT oplossingen
Het gebruik van ICT oplossingen op basis van een visie op zorg én welzijn kan bijdragen aan het flexibiliseren van de organisatie en de dienstverlening. Dit kan in de ‘backoffice’ met facturatie, verantwoording en dossierbeheer. Dit kan ook direct in de dienstverlening, voor de bewoners en clienten die zo zelf hun gegevens beheren, of contacten kunnen hebben met familie en hulpverleners los van tijd en plaats. Het kan ook in de werkprocessen van de medewerkers, die via tablet of smartphone hun administratie doen, kunnen overleggen met vakgenoten, informatie opzoeken, aan relatiebeheer doen, enzovoorts.
Investeer in menselijk kapitaal
De organisatie veranderen vraagt nogal wat van medewerkers. Het is van groot belang dat zij van begin af aan worden betrokken bij de nieuwe manier van denken en doen, ook al blijft duidelijkheid over gunning -en daarmee behoud van banen- uit. Het sociale landschap verandert fundamenteel en zij zijn diegenen die dat vorm gaan geven. Dat vraagt bewustwording, doorleven van emoties en leren omgaan met een nieuwe situatie. En deze situatie zal zich kenmerken door een blijvende verandering de komende jaren. De meeste mensen houden echter niet van veranderen. Het is essentieel dat medewerkers leren zien wat zij zelf kunnen beïnvloeden aan hun situatie en die van hun cliënten, bewoners zodat zij ambassadeur van hun vak, hun instelling zijn. Ambassadeurs naar cliënten, bewoners, hun familie en de financiers, zoals gemeenten. Daarnaast zullen veel medewerkers, al dan niet vrijwillig, kiezen voor het ondernemerschap. De arbeidsmarkt zal hiermee fundamenteel veranderen waarbij het zaak is dat er straks ook voldoende gekwalificeerde mensen beschikbaar komen bij de enorm toenemende vraag naar zorg en ondersteuning vanaf 2020.
Werk samen met financier en ‘concullega’
De veranderingen vragen om samenwerking met anderen om succesvol te kunnen zijn. Een instelling kan bijvoorbeeld de administratieve organisatie uitbesteden of juist bundelen met andere organisaties om efficiënter te werken. Een andere mogelijkheid is een verdeling van taken en werkzaamheden tussen instellingen, waarbij een totaalarrangement beschikbaar komt voor de gemeente(n) en er slimmer geprijsd kan worden. Met behulp van bestuurlijke afspraken spreiden de instellingen zo de financiële risico’s en investeren zij in de relaties met elkaar én de gemeenten. Ik zie daar goede voorbeelden van in het land. Het is wel belangrijk om de risico’s in het kader van mededinging in de gaten te houden, tips vindt u hier.
Etaleer expertise
Op dit moment hebben veel gemeenten nog onvoldoende kennis van- en ervaring met zorgvragen, zorgdienstverlening enzovoorts. En zij hebben de komende periode de tijd niet om deze kennis te verwerven. Door te investeren in de relatie -met serieus relatiebeheer- en dat te combineren met het bieden van expertise worden instellingen partners van gemeenten met een enorme toegevoegde waarde. Met elkaar leren we omgaan met de veranderingen in het sociale domein. Als instellingen zichtbare kwaliteit leveren en zich onderscheiden door innovatie en lef, zullen zij ook vaker de expertrol door gemeenten gegund krijgen.
Kortom, zorg- en welzijnsinstellingen zijn essentieel voor het welslagen van de transities en de transformatie van het sociale domein. Het zal anders worden en er zijn steeds meer ‘wegen die naar Rome’ leiden. Maar de zorg en ondersteuning van de meest kwetsbare mensen blijft zaak van de professionals en vrijwilligers van instellingen, nu en in de toekomst.
Weten hoe zorg- en welzijnsorganisaties in het land omgaan met de transities en de tips hierover? Neem dan gerust contact op.
Interesse in hoe een gemeente werkt en hoe u kunt beïnvloeden? Bekijk de brochure ‘Hoe werkt de gemeente voor sociale professionals?’
Geef een reactie