Joop Ivens en Jolanda Kool werken bij Accare, kinder- en jeugdpsychiatrie, cluster Emmen. Joop is psychotherapeut en manager behandelzaken en Jolanda is clustermanager algemene zaken. Zij vertellen over de prioriteiten en innovaties van Accare. Wat is de grootste opgave voor Accare?
Accare is één van de zeven jeugdpsychiatrie instellingen van Nederland, en wij bieden vrijwel alle vormen van begeleiding en behandeling voor kinderen en jongeren van noord en oost Nederland. Wij werken vanuit de filosofie dat de zorg dicht bij de mensen zelf het beste werkt. Het kind staat centraal, wat betekent dat de zorg zoveel mogelijk poliklinisch of thuisnabij plaatsvindt, waarbij de ouders een essentiële rol vervullen. Waar mogelijk werken wij met evidenced based behandelmethoden. Hiervoor hebben we samen met het onderwijs, een stevige rol in de ontwikkeling en het uitdragen van kennis over kinder- en jeugdpsychiatrie. Om dicht bij het kind te blijven investeren we ook steeds meer in online begeleiding, wat laagdrempelig door het kind zelf gedaan wordt. Daarnaast is dit een vorm van hulpverlening waarbij kennis en ervaring van ‘de tweede lijn’ naar ‘de eerste lijn’ gaat. De wetgever sluit inmiddels ook aan op ‘zorg dicht bij de mensen zelf’met de decentralisaties voor WMO en de Jeugdzorg. Dit betekent voor Accare dat zij de vraag en behoefte van de gemeenten nu aan het onderzoeken is en nieuwe partners opzoekt en spreekt, onder andere om kennis uit te wisselen.
Kansen en bedreigingen: lerende organisatie door lerende mensen
Wijk werken al langer decentraal, en dat is een voordeel ten opzicht van sommige andere organisaties die de slag nog moeten maken. Daarvan hebben we wel geleerd dat, transities of niet, de organisatieverandering en de werkwijze een verbetering voor onszelf en onze cliënten moet zijn. Anders werkt het niet. Onze medewerkers spelen hierbij een cruciale rol. Zij zijn de ambassadeurs voor de instelling. We hebben de afgelopen periode geïnvesteerd in het begeleiden van medewerkers om zichzelf te zien als ambassadeur en vernieuwer van de organisatie. We laten medewerkers de ruimte om zelf nieuwe diensten te bedenken, maar vragen ze wel of het zinvol is en wie er beter van wordt. Als ze dat kunnen uitleggen, dan gaan we ermee verder, anders niet. Naast ambassadeur zijn medewerkers ook kennishouders en wij vinden het belangrijk dat deze kennis behouden blijft bij alle veranderingen. Dit betekent dat medewerkers straks vaker kennis overdragen aan andere professionals in de eerste lijn en minder zelf werkzaam zijn in de tweede lijn, de gespecialiseerde zorg. Wij moeten elkaar daarbij steeds de vraag stellen welke meerwaarde we kunnen bieden voor wie. Groei staat daarbij voor ons niet voorop; onze expertise voor kinderen met psychiatrische problemen moet overeind blijven, want dat is straks na alle decentralisaties nog even nodig als nu, als niet meer.
Misverstand
We ontwikkelen onszelf verder als kennisorganisatie, waarbij we zien dat krimp waarschijnlijk niet te vermijden is. Het is voor ons belangrijk om onze expertise actief verder te brengen. In gesprekken met gemeenten bemerken we terughoudendheid, vooral veroorzaakt door gebrek aan kennis en ervaring met GGZ. Terwijl gemeenten straks een essentiële rol vervullen in het voorkomen en wegnemen van dubbelingen tussen organisaties en hun dienstverlening. Dit is niet efficiënt en komt de sector noch de kinderen ten goede. Bij de CJG’s vindt soms een problematisering plaats van kinderen en gedrag omdat er geen GGZ kennis aanwezig is. En dat is niet nodig. Wij merken bijvoorbeeld in contacten met scholen, dat als de wederzijdse kennis er is, de waardering er ook komt. Scholen melden kinderen zelf bij ons aan en samen analyseren we wat nodig is voor het kind. Soms kan dat prima op school zelf, soms is er meer nodig bij ons. Daar hoeft de gemeente zich niet tegen aan te bemoeien, dat doen we samen. Eigenlijk geven we hiermee ook antwoord op je vraag, namelijk: wanneer is er sprake van meerwaarde van samenwerking voor een tweede lijnsinstelling en wat is de instelling dan bereidt om in te leveren.
Tips voor collega’s:
- Onderzoek goed de vraag en behoeften van betrokkenen voor de toekomst en pas je dienstverlening daarop aan
- Zoek elkaar, ook de conculega’s, actief op wanneer dat nodig is in het belang van het kind
- Stel jezelf bij productontwikkeling steeds de vraag wat de meerwaarde is voor wie
- Voer actief HRM beleid voor je medewerkers: zij zijn het kenniskapitaal van je instelling en ambassadeur voor je dienstverlening
- Profileer jezelf en draag bij aan de profilering van de sector